‘Geef me de kalmte om te accepteren wat ik niet kan veranderen,
de moed om te veranderen wat ik kan veranderen
en de wijsheid om het verschil te weten.’
Het ‘gebed om kalmte, moed en wijsheid’. Ik heb er eerder naar verwezen; levensreddend heb ik het genoemd. En de volledige, Engelse, versie is nóg mooier:
‘God,
Grant me the serenity to accept the things I can not change,
the courage to change the things I can
and the wisdom to know the difference.
Give me the patience for the changes that take time,
and appreciation for everything I have.
Tolerance for those which strive for something else,
and the power to get up to try again.’
‘One day at a time.’
The Serenity Prayer heeft wereldwijde bekendheid gekregen doordat het geadopteerd werd door de Anonieme Alcoholisten en de andere 12-Stappenprogramma’s, maar omdat het zo ‘catchy’ (en dus levensreddend 🙂 ) is wordt het meer en meer ook in de populaire (social?) media gebruikt.
De introductie van de moderne versie van dit gebed (of misschien wel deze ‘bezwering’) wordt toegeschreven aan de Amerikaanse theoloog Reinhold Neibuhr; ergens begin 20e eeuw.
Soms wordt het oorspronkelijke gebed ten onrechte toegeschreven aan Franciscus van Assisi (1181-1226), maar de geschiedenis van deze zinnen gaat terug tot aan de 1e eeuw na Christus. De Griekse filosoof Epictetus, geboren als slaaf, later stoïcijn, predikte veel over de acceptatie van het onvermijdelijke, maar ook over het nemen van eigen verantwoordelijkheid.
Een andere wijsheid van hem was: ‘Je moet niet verlangen dat de dingen gebeuren zoals jij wilt dat ze gebeuren, maar je moet de dingen willen zoals ze gebeuren: dan zal je levensweg gelukkig zijn.’
Ik moet zeggen dat ik bovenstaande quote wel een soort ‘hogere acceptatiekunde’ vind. Maar daar gaat de stoïcijnse filosofie ook over; het is een zeer praktische filosofie. Dat wil zeggen: een filosofie die mensen tracht te helpen met de zaken waar ze in het echte leven tegenaan lopen. Het is geen getheoretiseer in de ruimte. Het stoïcisme behandelt vragen zoals: Hoe moeten we ons gedragen in moeilijke omstandigheden? Wat is belangrijk in het leven, en wat niet? Wat zorgt voor geluk, en hoe kunnen we ons gelukkig voelen?
Het stoïcisme was een van de meest invloedrijke praktische filosofieën uit de klassieke oudheid en heet zo omdat Zeno van Citium (grondlegger stoïcisme) hierover onderwijs gaf bij de zuilengang van de Agora in Athene rond 300 v. Chr. Stoa betekent letterlijk ‘zuilengang.’
Het stoïcisme heeft overigens weinig te maken met stoïcijns zijn. Het stoïcisme gaat niet over het onderdrukken van emoties of dat emoties er niet mogen zijn. Emoties zijn menselijk en het uiten daarvan ook. Wat het stoïcisme ons wel leert is dat we de baas kunnen zijn over onze emoties. Dat we onze acties er niet door hoeven te laten leiden.
De trouwe lezers van mijn blog weten dat ik een ‘filosofie liefhebber’ ben. Niet te verwarren met een ‘filosofie kenner’, want daar reken ik mezelf absoluut niet toe.
Normaliter sleur ik er Aristoteles te pas en te onpas bij; omdat hij de meester van ‘de balans’ was. Waar ik, als herstellende verslaafde, tótáál geen talent voor heb. Hoe langer ik in herstel ben, hoe meer ik erachter kom dat herstel dáár over gaat. Over het vinden van de juiste balans in alles, op alle gebieden van het leven; en dat het liefst op dagelijkse basis. Uhuh..
Het stoïcisme heeft enkele vaste onderwerpen die eigenlijk ook heel veel met herstel en balans te maken hebben. Dat de wereld (en de mens) niet te voorspellen zijn; dat er altijd veranderingen zullen zijn. Hoe kort ons leven eigenlijk is, hoe weinig invloed wij hebben op de toekomst. Hoe we, in deze omstandigheden, ons het beste kunnen gedragen; hoe we stabiel en in balans kunnen zijn. Maar wat bovenal naar voren komt is dat onze ontevredenheid en ongelukkigheid veelal ontstaan omdat we ons op de verkeerde dingen richten. We richten ons voornamelijk op ‘externe zaken’ waar we geen invloed op hebben, en niet genoeg op onze ‘interne zaken’ waar we wel invloed op hebben. We hebben namelijk wél invloed op onze houding, emoties en meningen; we kunnen hiervoor de juiste karaktereigenschappen of deugden ontwikkelen -> en daar heb je dan Aristoteles weer. 🙂
Ik heb afgelopen week mijn Stap 10, ‘Wij gingen door met het opmaken van een persoonlijke inventaris en wanneer wij fout zaten gaven we dat onmiddellijk toe’, afgerond met mijn sponsor; de stap die ons op dagelijkse basis helpt niet in oude, ongezonde patronen te vervallen en in herstel te blijven.
De stap die me helpt om me niet te focussen op ‘externe zaken’ maar op mijn eigen houding, emoties en meningen. En dat op dagelijkse basis.. pfff..
‘Balans en acceptatie: de sleutelwoorden van herstel.’ Ik voel al wrevel als ik het opschrijf.
Want de uitdagingen zijn talloos. Onrecht bijvoorbeeld, er is zoveel onrecht in de wereld; vrouwenhandel, dierenleed, armoede, discriminatie, kapitalisme en klimaatverandering. Een incomplete opsomming en niet noodzakelijkerwijs in die volgorde ook.
Maar wat mij enorm helpt, behalve het inderdaad klein houden (‘One day at a time.’), is het verzamelen van inspirerende en hoopvolle voorbeelden: Maya Angelou, Brené Brown en Edith Eva Eger bijvoorbeeld. Alledrie prachtige, moedige vrouwen.
Want, zoals Edith Eger zegt: ‘Er is moed voor nodig om niet ontmoedigd te raken.’