Afgelopen weekend was ik bij een collega in het hoge Noorden. Hij is niet alleen een collega dokter, maar ook een collega ervaringsdeskundige die deze combinatie gebruikt om anderen te helpen. Ik: de nog lijdende verslaafden. Hij: de nog lijdende neuroten.
Waarschijnlijk doe ik met deze benaming de mensen die leiden én lijden aan een dwangneurose ontzettend tekort. De term ‘neuroot’ wordt tenslotte zelden als compliment gebruikt. De definitie(s) van neuroot zijn ook niet mals; 1.) Aansteller, 2.) Hypernerveus type, 3.) Poseur, 4.) Zenuwleider, 5.) Zenuwlijder, 6.) Zenuwpees en 7.) Iemand die leidt/lijdt aan een neurose.
De laatste betekenis gaat dus over mensen die dwang of drang ‘hebben’. In de DSM 5 worden zij geclassificeerd onder de obsessieve-compulsieve stoornis die na de angststoornissen staat, zoals de middelen gerelateerde stoornissen na de impulsbeheersings- en gedragsstoornissen staan.
De Engelse term obsessive-compulsive disorder, afgekort tot OCD, wordt ieder georganiseerd, naar perfectionisme neigend persoon (lees: mijzelf), te pas en te onpas naar het hoofd gesmeten. Meestal door slordige chaoten. 😉
Onterecht vanwege het gebrek aan lijdensdruk. En die kan echt enorm zijn bij mensen die daadwerkelijk aan OCD leiden. En er dus, vaak ernstig, onder lijden.
Er moet bij OCD dus sprake zijn van obsessie(s), compulsie(s) of beide. Er zijn dwangneuroses in vele vormen. De morfodysfore stoornis, de verzamelstoornis, trichotillomanie (haaruittrekstoornis), en de excoriatiestoornis (huidpulkstoornis) worden expliciet benoemd in de DSM-5, maar de aard van de dwanggedachten en dwanghandelingen kunnen werkelijk alles omvatten. Er is onrust, heel veel innerlijke onrust die vaak voorkomt uit angst. Een onbestemd gevoel van onrust; iets voelt niet goed, iets is niet goed gedaan of gegaan en moet anders of nogmaals, er moet gehandeld worden om iets vreselijks af te wenden.
Andere termen die voorbij komen als je goochelt naar OCD zijn het ‘harm avoidance (HA) type’, het type ‘not just right experience (NJRE)’ en ‘feeling of incompleteness (INC)’.
Ik wist eigenlijk weinig van dwang en drang, maar nu een beetje meer. Vooral omdat deze collega zo beeldend kon vertellen over zijn ‘feeling of incompleteness’.
En tijdens onze gesprekken in een kleurrijke boerenkeuken in een gehucht in de provincie Groningen gingen mij de overeenkomsten met de ziekte verslaving en met verslavingsgedrag steeds meer opvallen.
Mateloosheid zit in beide ziekten, evenals onrust. Deze innerlijke, onverklaarbare onrust tracht de neuroot met handelingen te bezweren, de verslaafde probeert hem te dempen met een drug. Bij beide is vaak sprake van onderliggende angst(en). En hoe vaak is ‘obsessie(s)’ niet een topic op de meetings?
Als je naar de neurobiologie kijkt zijn ook daar overeenkomsten te vinden; bij allebei zijn het dopaminerge en serotonerge systeem betrokken.
Wij verslaafden zijn wel ontegenzeglijk in het voordeel want.. wij hebben het Twaalf Stappen Programma!!?!
De effectiviteit ervan is inmiddels ‘EBM’ (Evidence Based Medicine) geworden. En nee, niet door een RCTtje hier of een reviewtje daar in één of ander obscuur tijdschrift.
In maart van dit jaar is er een heuse Cochrane review verschenen met als conclusie: There is high quality evidence that manualized AA/TSF interventions are more effective than other established treatments, such as CBT, for increasing abstinence. Waarbij AA dan uiteraard staat voor Alcoholics Anonymous en TSF voor Twelve-Step Facilitation. In alles doet het programma (AA, NA, Twaalf Stappen interventie) het net zo goed of beter dan de reguliere (verslavings-)zorg (CGT incluis). Daarbij is het natuurlijk vele malen goedkoper, zoals ook één van de conclusies luidde.
Je zou zeggen: dat is Breaking News! In ieder geval binnen de verslavingsgeneeskunde; een tak van de geneeskunde waar weinig ‘EBM’ is en de kosten de pan uit reizen, evenals de frustratie en machteloosheid van de zorgprofessionals. Maar niets is minder waar. Het afgelopen half jaar heb ik hier niets, maar dan ook niets over gehoord! Niet via de kanalen van mijn opleiding tot verslavingsarts en niet via de collega’s of het management van de instelling voor verslavingszorg waarvoor ik werk, nota bene één van de grootste GGZ-instellingen van Nederland.
Misschien willen ze helemaal niet dat verslaafden werkelijk herstellen en al zeker niet via een programma of methode die hen grotendeels overbodig maakt. Het huidige ‘pappen en nathouden’ is tenslotte vele malen lucratiever voor hen.
Dat is toch GVD het toppunt!!?!
Van oudsher is het (AA-/NA-)programma hier deels zelf debet aan. Traditie Elf zegt namelijk dat ‘..het Public Relations beleid eerder is gebaseerd op aantrekking dan op promotie..’.
Voor de niet-ingewijden: Het Twaalf Stappen Programma heeft de stappen voor het individu en de tradities voor de groepen. ‘Wij behouden wat wij hebben alleen door waakzaamheid en zoals vrijheid voor het individu voortkomt uit de Twaalf Stappen, zo komt vrijheid voor de groep voort uit onze Tradities.’
Het zijn er ook twaalf en de Twaalf Tradities zijn even spiritueel en integer als de Twaalf Stappen. Traditie Elf gaat over de omgang met mensen buiten het programma. Enerzijds moeten zoveel mogelijk nog lijdende verslaafden bereikt worden, anderzijds moeten de (NA-/AA-)groepen onafhankelijk, vrij en zonder winstoogmerk blijven. Dus voorzichtigheid is geboden met advertenties, circulaires etc.
‘Ons inherente succes is onze aantrekkingskracht. We bieden herstel. Het succes van ons programma spreekt voor zich. Dat is onze promotie.’
Maar in de ruim tachtig jaar dat het programma bestaat is het succes ervan wel degelijk naar buiten gesijpeld, de verslavingszorg in. In 1950 in Minnesota voor het eerst en inmiddels wordt deze benadering ook door veel kleinere, commerciële organisaties voor verslavingshulp gebruikt. Met succes. En nu met bewezen succes. 🙂
Het succes dat voor iedere herstellende verslaafde al lang bewezen was, maar nu ook voor de reguliere GGZ duidelijk is. Als ze het willen zien tenminste..
En er is hoop. En nu bewezen hoop. 🙂
Dat wens ik de mensen met dwang en drang ook toe. Een herstelprogramma. Een programma met plekken over de hele wereld om hoop, kracht en ervaring te delen.