‘Hij is al zeventien jaar in zorg’, ‘zij is al elf jaar in zorg’. Oh ja? En wat doet deze patiënt dan opnieuw in een verslavingskliniek met de zoveelste cross addiction met een minimum aan kennis over de ziekte verslaving?
Ik heb me bijna een jaar met onverwoestbaar optimisme op het herstel van mijn verslaafde medemens gestort en merk dat ik, net als collega’s, inmiddels ook soms een zucht slaak.
Mijn nimmer aflatende geloof in ‘de ander’ leek in beton gegoten; ‘wat ik kan, kun jij ook’. Maar mijn geloof in mijn patiënten, collega hulpverleners en in mensen in zijn algemeenheid begint deukjes, krasjes, scheurtjes te vertonen. Het is geen betonrot, maar toch.
Realiteitszin? Voortschrijdend inzicht? Mijn opleiders zijn er waarschijnlijk blij mee. Ik niet. Ik betrap mezelf op nare gedachten en oordelen over anderen en hun herstel. Mijn scepsis over de Nederlandse GGZ, verworden tot een onnavolgbaar veelkoppig monster, kennen jullie al. Maar ik houd van mijn patiënten. Toch?
Je kunt iemand niet helpen als hij/zij niet geholpen wil worden en je bent niet verantwoordelijk voor het herstel van een ander. Zeker. Waar. Absoluut. Nou, rot op dan, als je jezelf naar de klote wilt helpen. Go for it!
Verwacht ik teveel? Verwacht ik teveel van anderen, van mijn patiënten in dit geval? Is het oud gedrag waarbij ik de lat weer heel hoog leg voor mezelf en daarbij ook weer wat hoger (te hoog?) voor anderen?
Verwachtingen leiden tot teleurstellingen zoals een begenadigd spreker op een meeting me eens leerde. Concentreer jij je nu maar op jezelf en je eigen herstel, vrouw. Daar valt nog genoeg werk te verzetten, dus. Dat zijn de antwoorden uit het programma. Het programma is simpel en heeft overal een antwoord op. Hard maar eerlijk. En het werkt.
Ik denk teveel in oplossingen én ik denk te veel in extremen (goh, écht?). Wél verslaafd, blijven gebruiken en naar de klote gaan óf in herstel, daaraan werken en een lastig – je zit namelijk 24/7 onverdoofd met jezelf te kijken 🙂 – gelukkig leven leiden. Niks daartussen, terwijl verslaafden net mensen zijn, gewone mensen waar Griet (op de Beeck) zo mooi over schrijft; allemaal tobbers die ook maar hun best doen en daarbij -vaak onbedoeld- een hoop schade bij zichzelf en anderen aanrichten terwijl ze zo goed en zo kwaad als het gaat hun leven leiden. En ja, dat is vaak van gebruik naar herstel naar terugval naar clean zijn naar.. en zo doortobben totdat je tijd daar is.
Omdat we zo graag zorgen, omdat we vinden dat we moeten zorgen -we hebben namelijk een mening over de kwaliteit van leven voor onszelf en anderen en daar zit héél veel oordeel in- zorgen we ook voor mensen die daar niet om gevraagd hebben.
Je bent in dit land niet vrij om naar de klote te gaan, maar aan de andere kant als je hulp wil, zie je door de bomen het bos niet meer en is de wachtlijst ellenlang. Hoe cynisch is dat?
We gaan voor mensen zorgen en voor hen denken en beslissen (zorgmachtiging!) terwijl de pijn van verslaving nog niet groot genoeg is geworden. In ieder geval niet voor hen. Eigenlijk is iedereen het ermee eens dat je niet geholpen kunt worden als je niet geholpen wilt worden. Toch doen we het continu.
De pijn van verslaving. Ik heb patiënten waarbij ik het voel. Voel dat die groot genoeg is. Maar dat zijn er niet veel (dat wil misschien alleen zeggen dat ze het aan mij niet tonen, niet dat het er niet is). Terwijl ik het op de meetings continu voel..
De motiverende gesprekstechnieken, de stadia van verandering van Prochaska en DiClemente; alles waar wij ons als hulpverleners op storten is al gebeurd als mensen uit zichzelf naar meetings komen én blijven komen.
Het eigenwijze is er wel af (nou ja.. op dat gebied dan :). Waar ‘I did it my way’ toe geleid heeft is je inmiddels ook welbekend. Je bent vaak genoeg én hard genoeg op je bek gegaan. Al is hoe hard en hoe vaak voor iedereen anders.
Maar ik wilde tenslotte verslavingsarts worden. Niet alleen om meer over de ziekte verslaving en het vak verslavingsgeneeskunde te leren, maar ook om mijn basisdoel in het leven ‘mensen helpen’ voort te kunnen zetten. ‘Ongelimiteerd mijn Jezus-complex op anderen te kunnen botvieren’, zoals één van mijn matties altijd zegt. Dus dan zijn de meetings en het programma niet de uitdaging; daar werkt iedereen aan zijn eigen herstel.
Traditie 11: ‘Ons public relations beleid is eerder gebaseerd op aantrekking dan promotie etc.’ Dus zijn de meetings er voor mijn eigen getob en blijven de motiverende gesprekstechnieken en de cirkel van verandering blijven over voor in de spreekkamer.
En tóch gun ik óók al mijn patiënten het geluk van echt herstel.. 🙂